همان‌طور که می‌دانید امروزه، مخصوصا با شیوع بیماری کرونا کسب و کارهای آنلاین مورد استقبال بسیاری از مردم جهان قرار گرفته‌اند در ایران نیز بیش از پیش مردم به سوی خریدهای اینترنتی روی آورده‌اند. با افزایش درگیری و دغدغه‌های روزانه، دیگر افراد جامعه زمان کافی برای ماندن در ترافیک‌های سنگین و گشتن در تمام فروشگاه‌ها را ندارند در نتیجه بیشتر افراد به سوی خریدهای آنلاین در همه زمینه‌ها از کالاهای سوپر مارکتی گرفته تا پوشاک و لوازم دیجیتالی و… کشیده شده‌اند.
اما این نکته را باید به خاطر داشت که هر فروشگاه اینترنتی به راحتی توانایی آمازون و نمونه ایرانی آن دیجی‌کالا شدن را ندارد. تنها در صورتی این اتفاق می‌افتد که یک مزیتی نسبت به آن‌ها داشته باشد، بتواند به اندازه آن‌ها خوب عمل کند و یا عیب و نقص‌های آن‌ها را بشناسد و در فروشگاه خود آن‌ها را برطرف سازد. سایت و اپلیکیشن‌های خرید آنلاین زیادی در اطراف خود می‌بینیم که با اهداف بزرگی شروع به کار می‌کنند و پس از مدتی نتیجه دلخواه خود را نمی‌گیرند و آن‌گونه که انتظار دارند فروش مناسبی ندارند.
در این مقاله می‌خواهیم با هم به بررسی یکی از فروشگاه‌های خرید آنلاین بپردازیم تا با محاسن و معایب آن بیشتر آشنا شویم.
تاریخچه فروشگاه‌های آنلاین
در سال ۱۹۹۱، برای اولین بار سرورهای جهانی در زمینه استفاده‌های تجاری در دسترس قرار گرفتند، سپس با گذشت چند سال اولین بانک تجاری پا به عرصه حضور گذاشت و پیتزا هات (Pizza hut) از این موقعیت به خوبی استفاده کرد و به عنوان اولین فروشگاه آنلاین پیتزا در جهان شناخته شده است.
در سال ۱۹۹۵ فروشگاه اینترنتی آمازون (Amazon) و سال بعد از آن ای بی (Ebay) وارد حوزه فروشگاه‌های آنلاین شده‌اند و تا اکنون به عنوان بهترین و کامل‌ترین فروشگاه‌های اینترنتی جهان شناخته می‌شوند. آن‌ها توانسته‌اند بخش وسیعی از خرید آنلاین را به خود اختصاص دهند و با گذشت سال‌ها همچنان حرف اول را در حوزه فروش آنلاین بزنند.
اگر بخواهیم نمونه ایرانی آن‌را مثال بزنیم بدون شک با شنیدن کلماتی مانند خرید اینترنتی، فروش آنلاین، کسب و کار آنلاین و… دیجی‌کالا در ذهن‌ها نقش خواهد بست. دیجی‌کالا ابتدا فعالیت خود را در سال ۱۳۸۵ و در زمینه فروش آنلاین کالاهای دیجیتالی و الکترونیکی شروع کرد و با گذشت زمان، فروشگاه خود را در تمام زمینه‌های دیجیتال، لوازم آرایشی، بهداشتی و سلامت، خودرو، ابزار و اداری، مد و پوشاک، لوازم خانه و آشپزخانه، لوازم تحریر و اخیرا هم سوپر مارکت گسترش داده است.
فروشگاه‌های آنلاین ایرانی بسیاری وجود دارند که رقیب خود را دیجی‌کالا می‌دانند، در صورتی که برای همگام شدن و یا پیشی گرفتن از رقیبان خود هیچ‌گونه تلاشی نمی‌کنند در حالی که به دنبال نتیجه‌ای فراتر از تلاش خود هستند.
باید گفت تنها با طراحی سایت یا اپلیکیشن و قرار دادن تعدادی کالا در آن نمی‌توان موفقیت‌های بزرگی همچون آمازون، دیجی‌کالا و… را به دست‌آورد، بلکه برای موفقیت در زمینه فروشگاه‌های آنلاین لازم است نحوه پردازش کالاها، تصاویر استفاده شده در محصول، بازاریابی (مارکتینگ)، کیفیت کالاها، تجربه کاربران و… را در نظر بگیرید. اگر با بامیلو آشنایی دارید باید بدانید زمانی که شروع به کار کرد، یکی از بزرگ‌ترین فروشگاه‌های آنلاین ایران به حساب می‌آمد که در زمان فعالیت خود رقیب جدی دیجی‌کالا به شمار می‌رفت اما به دلایل مختلفی پس از ۶ سال، فعالیت خود را در این زمینه تعطیل کرد.
فروشگاه‌های اینترنتی با متمرکز شدن بر روی یک محصول تا حدودی توانسته‌اند طیف خاصی از مخاطبین را هدف قرار دهند. در این میان فروشگاه‌های پوشاک مانند بانی مد، دیجی استایل و مدیسه در این زمینه موفقیت‌های بسیار خوبی را به دست آورده‌اند. در این مقاله ما به بررسی اپلیکیشن مدیسه که به تازگی منتشر گردیده خواهیم پرداخت تا با بررسی آن متوجه شویم که می‌توان به آسانی با چند تست ساده، استفاده از نظر کاربران و بررسی مراحل طی شده، تنها توسط یکی از کاربران بسیاری از معایب موجود را پیدا کرده و برطرف سازیم تا روزی بتوانیم نتیجه دلخواهی را ببینیم.
درباره مدیسه
یکی از اپلیکیشن‌هایی که در حوزه فروش آنلاین فعالیت دارد مدیسه است که در ابتدا تنها در زمینه پوشاک فعالیت داشت و به تازگی در زمینه‌های لوازم آرایشی، لوازم منزل و… نیز فعالیت خود را شروع کرده است.
مدیسه کسب و کار اینترنتی گروه گلستان به حساب می‌آید و عرضه کننده بسیاری از برندهای معتبر خارجی از جمله RIMMEL، DKNY، Nike و… است، همچنین به تازگی سعی کرده تا از برندهای ایرانی بسیاری نیز حمایت کند و از آن‌ها در فروشگاه خود بهره ببرد.
مدیسه برای دسترسی راحت کاربران نسخه وب، اندروید و iOS را طراحی کرده است تا بتواند دایره وسیعی از کاربران را به خود جلب کند. در ادامه با دیگر امکانات مدیسه آشنا خواهیم شد و معایب آن‌را به چالش خواهیم کشید.
بررسی اپلیکیشن مدیسه
برای اولین بار قصد دارم اپلیکیشن مدیسه را برروی موبایل اندروید و آیفون نصب کنم، به عنوان یک کاربر از این اپلیکیشن استفاده کنم تا متوجه شویم با بررسی نظرات کاربران و نحوه برخورد آن‌ها با محصول، نکات ریز بسیاری به دست خواهد آمد. با یکدیگر مرحله به مرحله به نقد و بررسی این اپلیکیشن می‌پردازیم تا بفهمیم با در نظر گرفتن نکات ریز بسیاری می‌توان نتایج باورنکردنی برای محصول رقم زد. تنها کافیست یک بار با جزییات به تحلیل اپلیکیشن مورد نظر بپردازید تا با معایب آن آشنا شوید.
قدم اول | پیدا کردن و نصب اپلیکیشن:
اپلیکیشن مدیسه، برخلاف بسیاری از اپلیکیشن‌های ایرانی دارای نسخه iOS نیز هست. یافتن این اپلیکیشن در بازار، گوگل پلی، سیبچه و… امکان پذیر است. این مورد از مزایای این اپلیکیشن به حساب می‌آید که تلاش کرده جامعه بیشتری را برای استفاده از اپلیکیشن خود درگیر کند و حق انتخاب میان نسخه وب، اندروید و آیفون را در اختیار کاربران خود قرار داده است.
قدم دوم | وارد شدن به اپلیکیشن:
یکی از محاسن اپلیکیشن مدیسه مشاهده صفحات آن بدون ثبت‌نام یا وارد کردن هرگونه اطلاعاتی است. در این حالت کاربر می‌تواند با خیال راحت اجناس و کالاها را مشاهده کند، بدون اینکه اطلاعاتی از خود را با اپلیکیشن به اشتراک بگذارد و در صورتی که به کالای مورد استفاده خود برخورد کرد، آنگاه ثبت نام و خریداری کند.
در صورتی که در طراحی یک اپلیکیشن تعدادی المان پشت سر هم قرار داشته باشند و اسکرول افقی بخورند بهتر است در کنار آن‌ها گزینه‌ای با عنوان مشاهده همه قرار گیرد تا کاربر مجبور نشود برای دیدن آخرین گزینه تا آخر مسیر اسکرول کند.
با در نظر گرفتن همین نکات ریز می‌توان تجربه کاربری بهتری را برای بازدیدکنندگان رقم زد و آن‌ها را به محصول خود علاقه‌مند کرد.
در این بخش متوجه شدم مدیسه نیز مانند دیگر فروشگاه‌های آنلاین دارای فروش‌های ویژه و پیشنهادات شگفت‌انگیز است که این موضوع به فروش بیشتر چنین فروشگاه‌هایی کمک می‌کند اما طراحی و نحوه چیدمان المان‌های این قسمت نیز مانند سایر بخش‌های اپلیکیشن بود و تفاوت چندانی میان پیشنهاد ویژه و سایر کالاها مشاهده نشد. در صورتی که بهتر است طراحی پیشنهادات ویژه متفاوت‌تر از سایر المان‌های وب سایت و اپلیکیشن باشد تا توجه کاربران زیادی را به خود جلب کند.
قدم سوم | مشاهده کالاها:
در نسخه iOS، در این مرحله برای مثال باکس شلوار جین مردانه در صفحه اصلی اپلیکیشن را انتخاب کردم و با صفحه‌ای مواجه شدم با عنوان آفر تایم و کالاهای تخفیف خورده شده در این صفحه قرار گرفته بود! ابتدا گمان کردم به طور اشتباه گزینه‌ی دیگری را کلیک کرده‌ام اما زمانی که بازگشتم و دوباره همان گزینه را انتخاب کردم با همین صفحه رو به رو شدم.
با بررسی دیگر باکس‌ها متوجه شدم تعدادی از آن‌ها به صفحات درستی ارجاع داده نشده‌اند و تنها این نمونه می‌تواند تجربه کاربری بدی برای بازدیدکننده رقم بزند، اعتماد کاربر به اپلیکیشن را از بین ببرد و باعث شود دیگر کاربر به آن مراجعه نکند.
برای اطمینان نسخه اندروید را بررسی کردم و متوجه شدم در این نسخه با قرار دادن تصاویر درست و قابل فهم کاربر را آگاه ساختند که اگر عنوان شلوار جین مردانه است به این معناست که با کلیک برروی آن پیشنهادات تخفیف خورده‌ای را خواهید دید که شلوار جین مردانه را نیز شامل می‌شود.
بنابراین تصاویر مرتبط با هر بخش را فراموش نکنید زیرا در ابتدا نظر کاربران به تصاویر استفاده شده در محصول جلب می‌شود و با کمک تصاویر سعی می‌کنند کالای مورد نظر خود را پیدا کنند.
سپس از طریق دسته‌بندی‌ها وارد بخش بچه‌گانه شدم، در این بخش با منویی رو به رو شدم که بسیار دقیق و با جزییات کاربر را به سوی محصول مورد نظرش سوق می‌دهد.
با کلیک برروی یکی از لباس‌های کودکانه صفحه‌ی مشاهده جزییات بیشتر در مورد همان کالا نمایش داده می‌شود. در این صفحه قسمتی به عنوان توضیحات وجود دارد که اطلاعات بسیار زیادی در مورد کالا مورد نظر نمایش داده می‌شود، اطلاعاتی از جمله: برند، طرح، جنس، استایل و… حتی برای پوشاک اطلاعات لازم در مورد سایز، که یک کاربر برای خرید پوشاک لازم دارد (در تصویر بالا قابل سمت راست مشاهده است.) و هنگام خرید آنلاین به آن دسترسی ندارد را نمایش می‌دهد.
مدیسه با قرار دادن این اطلاعات توانسته خیال کاربر را از خرید آنلاین تا حدودی راحت کند زیرا عده زیادی به دلیل نداشتن اطلاعات کافی در مورد کالای مورد نظر از خرید آن به صورت آنلاین صرف نظر می‌کنند.
در این بخش یک فیلد با عنوان “گزینه” قرار دارد که متن روی دکمه آن “انتخاب کنید” نوشته شده است! دقیقا کاربر با کلیک کردن روی این گزینه چه چیزی را انتخاب خواهد کرد؟ (در تصویر بالا سمت چپ قابل مشاهده است.) به یاد داشته باشید متن‌ها و کلمات در وب سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها(Copy Writing) می‌توانند مسیر کاربر را تغییر دهند پس باید کاملا واضح و مشخص باشند تا کاربر بتواند با آن‌ها ارتباط برقرار کند.
قدم چهارم | انتخاب کالای مورد نظر:
تا این لحظه کالا مورد نظر را به سبد خرید اضافه شده است، وقت آن رسیده برای ادامه روند فرایند خرید، در اپلیکیشن ثبت نام کنم. وارد سبد خرید شده، ثبت سفارش را می‌زنم و صفحه ثبت نام باز می‌شود.
- نام و نام خانوادگی
- شماره تلفن همراه
- ایمیل!!!(اجباری)
- رمز عبور
- تکرار رمز عبور
وجود فیلد ایمیل آن هم اجباری برای جامعه هدفی که در ایران زندگی می‌کنند و کاربرد ایمیل تنها در زمینه‌های کاری است یکی از بدترین راه‌های ارتباطی هنگام خرید آنلاین است.
درست در همین نقطه که کاربر محصول مورد نظر خود را در این اپلیکیشن یافته است، تا مرز خرید پیش رفته و شما در نزدیک‌ترین نقطه برای رسیدن به هدف خود هستید با قرار دادن چنین گزینه‌ای آن هم اجباری اغلب کاربران خود را از خرید منصرف می‌کنید. به دلیل اینکه تعدادی از آن‌ها ایمیل ندارند و یا لازم نمی‌دانند با وارد کردن شماره تلفن همراه، ایمیل خود را نیز وارد کنند.
بهتر بود برای دریافت ایمیل کاربران در این بخش، آن‌را اختیاری قرار دهند و در ازای وارد کردن ایمیل، پیشنهاداتی همچون اطلاع رسانی از تخفیف‌ها، کالاهای جدید و… به کاربر داده شود.
درست در همین نقطه، تعداد زیادی از بازدیدکنندگان که امکان داشت به کاربران اپلیکیشن تبدیل شوند، به دلیل تجربه کاربری بدی که برایشان رقم خورده است شما را ترک خواهند کرد.
برای اینکه به طور کامل اپلیکیشن را بررسی کنیم، فرایند را با افزودن اطلاعات خود ادامه می‌دهم. وارد صفحه افزودن آدرس شده، اطلاعات نشانی مورد نظر را وارد می‌کنم، دکمه ثبت را زده و وارد صفحه‌ای برای انتخاب نحوه پرداخت می‌شوم!
زمان تحویل کالای من چه موقع است؟ من چه ساعتی حتی چه روزی باید منتظر رسیدن بسته مورد نظر باشم؟ فردا؟ پس فردا؟
انتخاب حدودی زمان برای خرید آنلاین جزو الزامات کار است زیرا تا کاربر انتخاب نکند حدودا چه زمانی، کالا به دست او برسد چگونه می‌تواند برای حضور در محل آن برنامه ریزی داشته باشد؟ کاربر تا چه زمانی منتظر رسیدن کالای خود باشد؟ اگر کالایی را برای روز مشخصی خریداری کرده باشد و به دلیل اطلاع نداشتن از زمان تحویل کالا، پس از همان روز مورد نظر به دست او برسد دیگر چنین کاربری به اپلیکیشن شما باز خواهد گشت؟
جواب تمام سوالات ذکر شده با قرار ندادن زمان تحویل برای کاربر گنگ و نامفهوم است. توجه داشته باشید خرید آنلاین باید در جهت کاهش مشغله کاربر باشد نه ایجاد درگیری ذهنی، اضافه بر کارهای روزانه.
برای دفعه دوم، استفاده از اپلیکیشن در نسخه iOS را شروع کردم تا مرحله انتخاب آدرس رفتم و قصد داشتم آدرسی که قبلا وارد کرده بودم را مشاهده کنم، اما اصلا امکانی برای مشاهده آدرس و یا ویرایش آن وجود نداشت. تنها راه موجود افزودن آدرس جدید بود، در صورتی که من فقط لازم داشتم آدرس ثبت شده را یک بار دیگر مررور کنم اما با قرار ندادن امکان مشاهده و ویراش آدرس ثبت شده، کاربر مجبور می‌شود مراحل ثبت آدرس را دوباره طی کند. این اتفاق کاربر را هنگام استفاده کردن از محصول ما خسته می‌کند.
تجربه کاربری درست یعنی در کوتاه‌ترین زمان با کمترین کلیک، کاربر باید به هدف و خواسته‌ی خود برسد.
حرف آخر
کاربران خود را از یاد نبرید، آن‌ها باید باشند تا کسب و کار شما رونق بگیرد پس خواسته آن‌ها الویت کارهای خود قرار دهید. نیازهای آن‌ها را بسنجید و سعی در برطرف کردن آن‌ها داشته باشید. همان‌طور که در بالا متوجه شدیم ممکن است یک فیلد یا دکمه اشتباه، تجربه کاربری بدی برای بازدیدکنندگان ما رقم بزند و نه صاحب کسب و کار نه کاربران هیچ کدام به اهدافشان برسند.
برای طراحی فروشگاه‌های آنلاین لازم است تمام اتفاقاتی که در خرید حضوری رخ می‌دهد را در نظر بگیرید، آن‌ها را تحلیل کنید و برای هر کدام در محصول خود راه‌حل پیدا کنید. بهتر است از زمان نصب اپلیکیشن تا موقع خرید با کاربران همراه شوید تا کاستی‌های موجود را پیدا کنید و با الویت‌بندی آن‌ها را برطرف سازید.
