دیزاین اسپرینت چیست و چرا اهمیت دارد؟

در سال ۲۰۱۰ گوگل، دیزاین اسپرینت (Design Sprint) را با هدف حل چالش‌ها و مشکلات یک محصول در کوتاه‌ترین زمان معرفی کرد.

از آن زمان تاکنون این روش به مدیران محصول در هر زمینه‌ی کسب و کار، کمک فراوانی کرده است و آن‌ها از طریق این متد پنج روزه جواب بسیاری از سوالات که باعث نگرانی‌شان بوده است را می‌یابند.

امروزه شرکت‌های بزرگی همچون Slack ،Medium ،Blue Bottle Coffee ،Google و… از دیزاین اسپرینت استفاده می‌کنند.

احتمالا این سوال در ذهن شما نقش بسته است که دیزاین اسپرینت چگونه می‌خواهد در مدت زمان بسیار کمی به همه‌ سوالات و مشکلات در هر زمینه کسب و کاری پاسخ دهد. در ادامه می‌خواهیم با چیستی و چرایی دیزاین اسپرینت بیشتر آشنا شویم. 

دیزاین اسپرینت و یک روند پنج روزه

دیزاین اسپرینت یک روند پنج روزه منحصر به فرد برای اعتبارسنجی ایده‌ها و حل چالش‌های بزرگ از طریق نمونه‌سازی و آزمایش آن‌ها با کمک کاربران و مشتریان است. فردی را در نظر بگیرید که با یک ایده خام قصد راه اندازی یک استارتاپ را دارد و یا می‌خواهد نرخ تبدیل کسب و کار خود را افزایش دهد.

در مرحله اول با کوله‌باری از سوالات رو به رو می‌شود که نباید به هیچ کدام به تنهایی پاسخ دهد.

در این هنگام دیزاین اسپرینت بهترین راه حل برای یافتن جواب تمام این سوالات و تعیین میزان کارآمدی ایده است.

با ما همراه باشید تا مراحل دیزاین اسپرینت را روز به روز با هم طی کنیم.

 پیش از شروع هر کار باید اعضای تیم دیزاین اسپرینت خود را مشخص کنید که شامل نقش‌های زیر است:

تصمیم‌گیرنده: مهم‌ترین فرد تیم که از ابتدای کار باید حضور داشته باشد چراکه تصمیمات او بر اهداف دیزاین اسپرینت تاثیر فراوانی دارد.

 تسهیل‌کننده: آن‌ها نگهبانان وقت هستند. مدام باید پیشرفت تیم را زیر نظر داشته باشند و اطمینان حاصل‌کنند همه‌ی اعضای تیم به درستی به وظایف خود عمل می‌کنند. توجه داشته باشید نظر این افراد در طول دیزاین اسپرینت باید کاملا بی‌طرف باشد.

کارشناسان بازاریابی: آن‌ها وظیفه آماده‌سازی پیام‌های لازم برای ارسال به مشتریان را دارند.

خدمات مشتریان: آن‌ها به طور مداوم با مشتریان تعامل دارند و مشتریان و کاربران را به درستی می‌شناسند.

طراح محصول: همان‌طور که از اسمشان مشخص است وظیفه‌ی طراحی محصول را بر عهده دارند.

 کارشناسان فنی: این افراد بهترین گزینه برای مشخص کردن آنچه تیم شما می‌تواند ایجاد کند و ارائه دهد هستند.

کارشناسان مالی: وظیفه آن‌ها برآورد تمام هزینه‌های لازم برای انجام پروژه‌ی پیش‌رو است.

شنبه؛ تعریف و درک کردن چالش‌ها

به طور مثال یک اپلیکیشن سفارش غذا را در نظر بگیرید که در حال حاضر هدف بلند مدت آن تبدیل سفارشات تلفنی به آنلاین می‌باشد، سوالات زیادی در این زمینه باید طرح شود. از جمله: 

• کاربران تاکنون در سفارش تلفنی به چه مشکلاتی برخورد کرده‌اند؟
• کاربران در چه رده سنی قرار دارند؟
• و…

پس از تعریف هدف بلند مدت و سوالات مربوط به آن مرحله‌ی بعدی را با طراحی نقشه‌ راه کاربر (User journey map) آغاز کنید. شناخت کامل کاربران از مهم‌ترین موضوعاتی است که باید مورد توجه قرارگیرد.

در نقشه راه کاربر باید هر نقطه تعامل کاربر، فعالیت‌ها و احساسات او ثبت گردد. شما باید قدم به قدم مراحلی که کاربر باید طی کند تا به هدف مورد نظرتان برسد را به همراه احساسات و تجربیات او در نظر بگیرید.

فرض کنید می‌خواهید یک فروشگاه آنلاین راه بیاندازید، برای تهیه نقشه راه کاربر، باید تمام مراحلی که کاربر باید طی کند تا به هدف نهایی شما (خرید از سایت) برسد را به همراه احساسات، مشکلات و افکار کاربر در هر مرحله رسم کنید.

به طور مثال یکی از نقاط تعامل کاربر با سایت شما صفحه نمایش محصولات می‌باشد. در این بخش کاربر در حال مشاهده محصولات برای یافتن کالای مورد نیاز خود است، حالا شما باید تمام مشکلاتی که ممکن است کاربر در این بخش با آن‌ها مواجه شود و همچنین فعالیت‌هایی که کاربر در این صفحه باید انجام دهد را به صورت زیر ثبت کنید.

مشکلات: 

• پیدا نکردن کالای مورد نظر
• اطلاعاتی که در مورد هر محصول لازم دارد (نام کالا، قیمت، رنگ و…)
• دکمه سبد خرید کاملا واضح نباشد.
• و…

فعالیت‌ها:

• مشاهده لیست محصولات
• انتخاب محصول مورد نظر 
• فیلتر کردن کالاها
• و…

در پایان روز شنبه تصمیم‌گیرنده باید یکی از نقشه‌‌های راه‌ تعریف شده را که از نظر او بهترین و کامل‌ترین است، انتخاب کند. نقشه راه انتخاب شده مسیر تمرکز اعضای تیم در ادامه روند دیزاین اسپرینت می‌باشد.

یک‌شنبه؛ اسکچ کردن چند راه حل

یک‌شنبه صبح اعضای تیم، مرحله جدید خود را مطابق نقشه راهی که روز قبل انتخاب شده است شروع می‌کنند. در این مرحله تمام اعضای تیم دیزاین اسپرینت باید به صورت جداگانه با نظر گرفتن تمام راه‌کارهای موجود به دنبال مناسب‌‌ترین و کاربردی‌ترین مسیر باشند و با کمک چهار مرحله زیر راه‌حل‌ها را اسکچ (پیش طرح) بزنند.

۱)یادداشت برداری. بیست دقیقه زمان بگذارید و لیستی از هدف‌ها، نقاط قوت و ایده‌هایی که در مراحل قبل به دست‌آورده‌اید را مرتب کنید.

۲)ایده‌ها. بیست دقیقه دوم را برای سازمان‌دهی ذهن خود، به دسته‌بندی ایده‌ها بپردازید و ایده‌هایی که به نظرتان بی‌فایده و یا کم‌فایده می‌آید را کنار بگذارید.

۳)Crazy 8s. بهترین ایده خود را انتخاب کرده و هشت نسخه مختلف از آن‌را در هشت دقیقه اسکچ بزنید.

۴)طراحی بهترین ایده. جزییات دقیق بهترین ایده‌ی خود را در نیم ساعت آینده طراحی کنید.

دوشنبه؛ انتخاب یک راه‌حل و تعریف جزییات آن

در صبح روز سوم از دیزاین اسپرینت باید بهترین راه‌حل در میان تمام راه‌حل‌هایی که در روز یک‌شنبه اسکچ زده شده انتخاب شود. برای انتخاب بهترین راه‌حل بهتر است مراحل زیر طی شود:

گالری هنری: تمام اسکچ‌ها بر روی دیواری نصب کرده و گالری از طرح‌های خود ایجاد کنید. بهتر است طرح‌ها ناشناس بمانند تا افراد با یک طرح، احساسی برخورد نکنند.

هیت‌مپ: سپس همه‌ی اعضای تیم با کمک برچسب‌های رنگی بخش‌هایی از اسکچ‌ها که مورد توجه آن‌ها واقع شده است را علامت‌گذاری می‌کنند. بهتر است این کار در سکوت و بدون جهت دادن ذهن‌ها انجام گیرد تا در نهایت بتوان گفت طرح انتخاب شده بی‌نقص‌ترین در بین همه‌ی طرح‌ها بوده است.

نقد و بررسی: در این مرحله هر فرد باید از بین راه‌حل‌هایی که خود طراحی نکرده یکی را انتخاب کند و به نقد و بررسی آن بپردازد. 

رای گیری: حال به هر فرد یک حق رای داده می‌شود تا بهترین راه‌حل از دیدگاه خودش را انتخاب کند و باید از انتخاب خود دفاع کند.

پیشنهاد تصمیم‌گیرنده: در نهایت تصمیم‌گیرنده راه‌حل نهایی را طبق نظرات و گفته‌های اعضای تیم انتخاب می‌کند.

سه‌شنبه؛ آماده‌سازی پروتوتایپ

امروز شما باید راه‌حل نهایی که در روز قبل انتخاب کرده‌اید را به یک نمونه اولیه‌ی (پروتوتایپ) واقعی تبدیل کنید.

نمونه اولیه باید به گونه‌ای طراحی شود که در نگاه کاربران قابل‌ فهم و واقعی به نظر بیاید اما لازم نیست زمان بسیار طولانی را در این مرحله صرف کنید. در نظر داشته باشید برای آماده‌سازی پروتوتایپ تنها یک روز زمان دارید پس ابزارهایی که استفاده از آنها برایتان آسان است را به کار ببرید. بیشترین تمرکز خود را بر روی کاربردپذیری طرح بگذارید نه زیبایی آن.

برای سرعت بخشیدن در این مرحله اعضای تیم را به صورت زیر تقسیم می‌کنیم:

گروهی از طراحان باید به طراحی جزییات صفحات و بخش‌های پروتوتایپ بپردازند، سپس طراحی‌های آماده شده در اختیار گروه دوم که وظیفه‌ی ترکیب کردن و برقراری ارتباط میان صفحه‌ها و طرح‌ها را دارند، گذاشته می‌شود، در این میان گروهی مشغول بررسی و نوشتن متن‌های مورد نیاز و قابل فهم در پروتوتایپ هستند تا هنگامی که پروتوتایپ در اختیار کاربران قرار گرفته شد به درستی متوجه هدف آن بشوند.

گروه بعدی در حال آماده‌سازی محتوای پروتوتایپ ازجمله تصاویر،‌ آیکن‌ها و… هستند و گروه آخر وظیفه طراحی سوالات و متن مورد نیاز مصاحبه‌ی روز چهارشنبه را بر عهده دارند.

در پایان روز سه‌شنبه مطمئن شو‌ید همه چیز برای تست روز چهارشنبه آماده است.

چهار‌شنبه؛ تست پروتوتایپ توسط کاربران

احتمالا دیگر باید متوجه شده‌ باشید که امروز چه کارهایی باید انجام شود. زمانی که صحبت از تست کاربران می‌شود مدل Jakob Nielsen در ذهن‌ها نقش می‌بندد.

این مدل تاکید دارد برای مصاحبه تنها پنج نفر از اعضای جامعه‌ی هدف لازم است، دلیل اصلی این امر این است که در هنگام مصاحبه با پنج نفر از کاربران ۸۵٪ از مشکلات مورد نظر ما شناسایی می‌شود و مصاحبه با کاربران بیشتر، تنها زمان بیشتری را به هدر داده و اطلاعات جدید و مفید زیادی را در اختیارتان نمی‌گذارد.

در نظر داشته باشید در هنگام مصاحبه سوالاتی که از کاربران پرسیده می‌شود و کارهایی که از آن‌ها می‌خواهید انجام دهند باید در محیطی با شرایط کاملا طبیعی و واقعی صورت گیرد. بهتر است تمام اعضای تیم شاهد مصاحبه‌ها باشند تا تمام اطلاعات و یا احساساتی که از کاربر به دست می‌آورند را ثبت کنند.

در پایان روز چهارشنبه باید اطلاعات به دست آمده از پنج مصاحبه‌ی انجام شده را جمع‌آوری کرده و با کمک اعضای تیم به بررسی همه‌ی ابعاد و جوانب آن‌ها بپردازید و یک جدول شامل پنج ستون، به ازای هر کاربری که مصاحبه شده و تعدادی سطر به ازای تمام مراحل و تسک‌هایی که در پروتوتایپ وجود دارد رسم کنید.

در پایان روند دیزاین اسپرینت:

ممکن است ایده شما کاملا شکست خورده باشد. اما در نظر داشته باشید شما در این پنج روز اطلاعات مفیدی به دست‌آورده‌اید و بدون صرف هزینه و زمان بیشتری از آینده ایدهی خود آگاه شده‌اید.

با نقاط قوت و ضعف پروتوتایپ خود آشنا می‌شوید و در ادامه‌ی راه برای بهبود نقاط ضعف خود تلاش خواهید کرد.

در کوتاه‌ترین زمان ایده‌ی خود را با گروهی از کاربران تست کردهاید و با چالش‌های پیش‌رو آشنا‌شده‌اید  ، سپس با اطلاعات کامل به سراغ پیاده‌سازی ایده خود می‌روید.

کلام آخر

در بهترین حالت ممکن شما نمونه اولیه قابل اجرا و کاربرپسند دارید و همانطور که متوجه شده‌اید با کمک این متد می‌توانید بعد از گذشت پنج روز برای یک کسب و کار نوپا مسیر رشد و حرکت مشخص کنید، داده‌های لازم را به سرعت جمع‌آوری کنید، نیازهای کاربران خود را بشناسید و مشکلات ایده‌ی خود را حل کنید.

این موضوع را در نظر داشته باشید که دیزاین اسپرینت لزوما نباید طبق مراحل گفته شده طی شود و ممکن است در این مسیر مدام مراحل با یکدیگر جا به جا شده و یا لازم باشد یک پله به عقب بازگردید تا کاستی‌های موجود را رفع کنید، بنابراین خود را محدود به چارچوب‌های تعریف شده نکنید.

با تشکر از شما که تا آخرین روز از روند دیزاین اسپرینت با ما همراه بودید. باعث خوشحالی ماست اگر نظر و یا تجربه‌ای در زمینه دیزاین اسپرینت دارید با ما به اشتراک بگذارید، قطعا شنیدن تجربیات شما برای ما ارزشمند خواهدبود.

منابع: uxplanet, virgool, gv